Bahar aylarında ekimi yapılan bamya, yaz aylarında olgunlaşıyor ve sabahın erken saatlerinde tarlalardan toplanarak sofralara uzanan serüvenine başlıyor.
Kargı’da bamya toplama işi çoğunlukla aile bireylerinin omuzlarında. Özellikle kadınlar, sabah erken saatlerde eşleriyle birlikte tarlaya giderek bamyaları tek tek topluyor. Ancak iş bununla sınırlı değil. Bamyanın asıl zahmetli süreci, toplandıktan sonra başlıyor. Her bir bamya, iğneler yardımıyla özenle ipliğe diziliyor. Daha sonra gölge ve hava alacak şekilde hazırlanmış alanlarda kurutulmaya bırakılıyor. Bu yöntem, bamyaların hem uzun süre bozulmadan kalmasını sağlıyor hem de kendine has aromasını koruyarak sofralara taşınmasına imkân veriyor.
Kargı bamyası, sadece bir tarım ürünü değil; aynı zamanda ilçenin kültürel bir simgesi. Özellikle “çiçek bamya” olarak bilinen tür, hem görünümü hem de kendine özgü lezzetiyle bölgede ayrı bir önem taşıyor. İlçede yaz aylarında birçok tarla, bamya üretimi için adeta seferber ediliyor. Eskiden yüzlerce kişinin imece usulüyle çalıştığı tarla işleri günümüzde daha çok birkaç kişilik ailelerin emeğiyle sürdürülse de, bu geleneksel üretim yöntemi özveriyle devam ettiriliyor.
Bamya, yalnızca damak zevkine hitap etmekle kalmıyor; sağlığa olan faydalarıyla da öne çıkıyor. Uzmanların aktardığına göre bamya, yüksek lif içeriği sayesinde sindirim sistemini destekliyor, bağırsak hareketlerini düzenleyerek kabızlığı önlüyor. Aynı zamanda mide ve bağırsak sağlığını koruyarak sindirim fonksiyonlarını iyileştiriyor.
Bağışıklık sistemini güçlendiren C vitamini ve antioksidanlar açısından zengin olan bamya, özellikle grip ve soğuk algınlığı gibi hastalıklara karşı koruyucu etki sağlıyor. Kan şekerini düzenleyen lifli yapısıyla diyabet riskini azaltması da bamyanın dikkat çeken özellikleri arasında. Düzenli tüketimde insülin direncini düşürdüğü ve kan şekerinin ani yükselmesini önlediği biliniyor.
Kalp ve damar sağlığına da katkı sağlayan bamya, içerdiği potasyum ve magnezyumla tansiyonu dengeliyor, kötü kolesterolü düşürerek damar sertliğini önlemeye yardımcı oluyor. Böylece kalp krizi ve felç riskini azaltıcı bir rol üstleniyor.
Kilo kontrolü konusunda da bamya önemli bir besin. Düşük kalorili yapısı ve yüksek lif oranı sayesinde uzun süre tokluk hissi veriyor, bu da kilo vermek isteyenler için doğal bir destek sağlıyor. Ayrıca metabolizmayı hızlandırıcı etkisiyle vücudun enerji dengesine katkıda bulunuyor.
Bamyanın faydaları bunlarla sınırlı değil. İçeriğindeki kalsiyum ve K vitamini kemik sağlığını destekleyerek osteoporoz riskini azaltıyor. Cilt ve saç sağlığına da olumlu etkiler sunan bamya, antioksidan yapısıyla cildi besliyor, kırışıklıkları azaltıyor ve saçlara parlaklık kazandırıyor. A vitamini ve beta-karoten içeriğiyle göz sağlığını koruyarak yaşa bağlı görme bozukluklarının önlenmesine katkı sağlıyor.
Kargı’nın bamya üretiminde gösterdiği özveri, ilçenin hem ekonomik hem de kültürel hayatında önemli bir yer tutuyor. Hasat zamanı başlayan yoğun tempo, ipe dizilmiş bamyaların kurutulmasıyla devam ediyor ve yaz aylarının karakteristik görüntülerinden biri haline geliyor. Bu süreç, hem geçmişten günümüze taşınan bir üretim geleneği hem de sağlıklı bir yaşam için sofralarda değer bulan bir lezzet olarak varlığını sürdürüyor.
Turan Ozan Acar