1972 yılında belde statüsü kazanan Hacıhamza, 2013 yılında yürürlüğe giren Büyükşehir Yasası ve nüfus kriterleri nedeniyle tekrar köy statüsüne indirildi. Osmanlı döneminden bu yana bölgesel bir merkez konumunda olan Hacıhamza, 29 Şubat 1972 tarihinde nüfusun 2000'in üzerinde olması sebebiyle belediye teşkilatı kurularak belde statüsüne kavuşmuştu.
Ancak ilerleyen yıllarda yaşanan göçler, ekonomik daralma ve genç nüfusun büyük şehirlere yönelmesi sonucu, nüfus sürekli azaldı. 2012 yılında kabul edilen ve 2013'te yürürlüğe giren 6360 Sayılı Büyükşehir Yasası, belde statüsünü sürdürebilmek için nüfusun en az 2.000 kişi olması şartını getirdi. Bu tarihte Hacıhamza’nın nüfusu 2.000’in altına düşünce, belde statüsü sona erdirilerek yeniden köy tüzel kişiliği kazandı.
NÜFUS YILLAR İÇİNDE HIZLA AZALDI
2000 yılında yapılan nüfus sayımına göre Hacıhamza’nın nüfusu 2.468 idi. Ancak bu sayı yıllar içinde düzenli olarak azalarak 2021 itibarıyla 766’ya kadar düştü. Hızla azalan nüfus, sadece idari statüyü değil, sosyal hayatı da doğrudan etkiledi. Kapanan belediye hizmet birimleri, azalan kamu yatırımları ve iş gücündeki daralma, belde halkının yaşamını daha da zorlaştırdı.
BELDE STATÜSÜNÜN KAYBI NE ANLAMA GELİYOR?
Hacıhamza’nın köye dönüşmesiyle birlikte, beldelerde bulunan birçok idari ve sosyal hizmet birimi de kaldırıldı. Belediye teşkilatı kapatılırken; temizlik, altyapı, su ve imar gibi hizmetler artık İl Özel İdaresi ve muhtarlık üzerinden yürütülüyor. Bununla birlikte, köy statüsüyle birlikte devlet destekli yatırım, sosyal projeler ve altyapı hizmetlerinde de azalma yaşandı. Genç nüfusun göç etmesi, köydeki okul, sağlık ocağı ve ticari işletmelerin sürdürülebilirliğini zorlaştırdı.
TARİHÎ VE KÜLTÜREL ZENGİNLİĞİYLE YENİDEN CANLANABİLİR
Her ne kadar köy statüsüne gerilemiş olsa da Hacıhamza, sahip olduğu tarihi yapılar, geleneksel Türk evi mimarisi, Osmanlı dönemi eserleri ve kentsel sit alanı olarak ilan edilen Kale Mahallesi ile kültürel miras turizmine uygun büyük bir potansiyele sahip.
Köyde yer alan Sinan Paşa’nın yaptırdığı cami ve han kalıntıları, Evliya Çelebi’nin seyahatnamesine konu olan manevi geçmişi ve korunmaya değer mimari dokusu ile Hacıhamza, doğru projelerle yeniden bölgenin cazibe merkezi hâline gelebilir.
YEREL YÖNETİMLERDEN BEKLENTİ BÜYÜK
Hacıhamza halkı, köy statüsüne dönüşün ardından hizmetlerde yaşanan yavaşlama ve yerel kalkınma projelerinde azalma nedeniyle endişeli. Ancak son dönemde kentsel sit tescili ile birlikte, köyün yeniden kırsal turizme açılması, restorasyon projeleriyle canlandırılması ve yerel kalkınma destekleriyle güçlendirilmesi bekleniyor.